format .docx
format .pdf
Dykcik (2006) wskazuje, że złożoność problemów i sytuacji życiowych
w obliczu, których staje człowiek niepełnosprawny w społeczeństwie polskim XXI
wieku wymaga syntetycznego, wieloaspektowego i wielowymiarowego ujęcia uniwersalności
i różnorodności zjawiska niepełnosprawności. Rozpoznanie potrzeb, dążeń i oczekiwań
jest podstawą udzielanego kompleksowego wsparcia o charakterze jednostkowym i
społecznym. Poniżej przytoczone zostaną uniwersalne zasady humanizacji i indywidualizacji
edukacji i rehabilitacji osób niepełnosprawnych w realizacji ich życiowych potrzeb
i społecznego wsparcia.
Można powiedzieć, iż stanowią one ogólne zalecenia dla różnych instytucji i osób
odnośnie standardów pracy, określających jak skutecznie osiągać zaplanowane cele
ogólnospołeczne, lokalne czy jednostkowe, oraz jak pokonywać istniejące bariery
integracji. Za uniwersalne można, więc uznać następujące zasady pracy edukacyjno-rehabilitacyjnej
(za: Gorajewska, 2005, s. 10-29):
-zasada personalizacji i podmiotowości, która wskazuje, że każda osoba niepełnosprawna
bez względu na przyczyny, rozległość czy głębokość dysfunkcji jest podmiotem
wszelkich oddziaływań rehabilitacyjnych, w których należy dbać o ochronę jej
relacji osobowych, godności i tożsamości;
-zasada sukcesu (myślenie pozytywne) czyli różnicowanie wymagań programowych
poprzez uwzględnianie i zaspakajanie aktualnych potrzeb i możliwości osoby;
-zasada indywidualizacji, czyli dostosowywanie pozytywnych postaw i działań rehabilitacyjnych
do rodzaju dysfunkcji, które stanowi podstawę określającą optymalne warunki dla
podejmowanych działań profilaktycznych, usprawniających, korekcyjnych i wyrównawczych;
-zasada wielospecjalistycznego podejścia i współpracy z rodziną, która jest podstawą
każdego świadomego i odpowiedzialnego oddziaływania rehabilitacyjnego;
-zasada wyzwalania otwartości, gotowości poznawczej oraz zaangażowania, bezpośredniej
i spontanicznej komunikacji osób niepełnosprawnych z najbliższym otoczeniem rodzinnym,
sąsiedzkim, koleżeńskim czy zawodowym; poszukiwanie zrozumienia i oswojenia z
własną sytuacją; uwalniania się od mitów i stereotypów;
-zasada wzajemnego zaufania oraz tolerancji i pełnej akceptacji niepełnej sprawności
osoby zgodnie z przyjętym społecznym modelem niepełnosprawności, tworzenie partnerskich
relacji;
-zasada wolności wyboru i dobrowolności podjęcia współpracy z osobą zaangażowaną
w pomoc i rehabilitację;
-zasada integracji doświadczeń w treningu różnych funkcji praktycznych;
-zasada aktywnego i wielostronnego mobilizowania do pełnego włączania się w inicjatywy
społeczne, które usprawniają funkcjonowanie społeczne osoby, pobudzają do samodzielności
i uzyskiwania większej zaradności życiowej;
-zasada doboru odpowiednich i różnorodnych metod, które są dostosowane do specyfiki
dysfunkcji, stymulują i pobudzają rozwój na wielu płaszczyznach;
-zasada stopniowego, ewolucyjnego i regularnego osiągania zamierzonych celów
oraz ich kontynuowanie w ciągu całego życia w perspektywie dążenia do samorealizacji;
-zasada uczenia się dla życia poprzez aktywne uczestnictwo w środowisku, w którym
osoba żyje i poprzez działanie i zaangażowanie rozwija się i uczy;
-zasada pomocniczości, współuczestnictwa i solidarności w zabezpieczaniu możliwości
zaspakajania specyficznych potrzeb osób z różnymi dysfunkcjami
Dykcik (2006) podkreśla, że "naczelną jest jednak zasada całościowego, komplementarnego,
wszechstronnego, zintegrowanego i zaangażowanego podejścia do człowieka z niepełnosprawnością,
jako całości fizycznej i psychicznej żyjącego w konkretnym lokalnym środowisku,
w którym wspólny interes społeczny i kulturowy polega na zgodnym i harmonijnym
współdziałaniu" (Dykcik, 2006, s. 19).
Źródło:
Dykcik W. (red.) (2006). Pedagogika specjalna. Poznań: Wydawnictwo naukowe
UAM.
Agnieszka Chmielewska - Psycholog
Laboratorium ECDL |
Agencja Zatrudnienia Fundacji Fuga Mundi |
|
![]() |
Projekt współfinansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych |
![]() |