Akceptacja jako podstawa udzielanego wsparcia osobie z niepełnosprawnością.

   Opisując zagadnienia dotyczące pracy z osobą niepełnosprawną chciałabym ukazać je w kontekście prezentacji modelu odmiennego od tego, z którym zwykle spotykają się studenci nauk społecznych podczas wykładów z przedmiotów dotyczących zagadnień rehabilitacji - prezentującym głównie trudności życiowe osób niepełnosprawnych. Codzienne, bowiem relacje z osobami niepełnosprawnymi podczas pracy zawodowej utwierdzają w przekonaniu o "normalności" tych osób. Doświadczane natomiast przez nie trudności, sygnalizowane potrzeby i problemy należy ukazywać w kontekście naturalnych reakcji na stresory, (zarówno fizyczne jak i psychiczne), jakich doświadczają. Często ich dolegliwości i bóle niewidoczne gołym okiem sprawiają, że trudno dostrzec w nich chorobę. Determinacja zaś, z jaką pokonują trudności dnia codziennego (w tym liczne bariery administracyjne, ekonomiczne, architektoniczne i izolacyjne postawy ludzi, wynikające ze stereotypów, mitów czy też braku dostatecznej informacji społeczeństwa) sprawiają, że w naszych oczach zmienia się powszechny obraz ich słabości i postrzegamy ich jako niezwykle silnych, wytrwałych i konsekwentnych w realizacji swoich celów.
   Burzy to obraz, do którego przywykliśmy. Opis, który często pozostaje w pamięci z okresu studiów - gdzie dominuje rys patologii, odchyleń od normy, zaburzeń, dewiacji i nieprawidłowości dotyczących specyfiki rozwoju i funkcjonowania osób niepełnosprawnych. Przeciwstawia się obrazowi kształtującemu negatywny wizerunek tych osób, jako bezradnych, słabych, nieradzących sobie z sytuacjami życia codziennego, pozbawionych możliwości decydowania o sobie i kierowania własnym losem, zależnych i zdanych na pomoc innych ludzi. Prowadzi do konstatacji, iż wiedza na temat pracy z osobami niepełnosprawnymi oparta wyłącznie na znajomości kryteriów kwalifikacji zaburzeń i ich przyczyn budzi, co najwyżej współczucie i litość, które nie stanowią właściwej podstawy do profesjonalnej pomocy.
   Tymczasem, znajomość zagadnień dotyczących zachowania się człowieka w ogóle, a w przypadku psychologii rehabilitacji czy pedagogiki specjalnej osób znajdujących się w specyficznej sytuacji zdrowotnej, powinna uwrażliwiać osoby pracujące z grupą osób niepełnosprawnych na jej potrzeby, sprzyjać pogłębianiu empatii i zrozumienia dla doświadczanych problemów i trudności. Podstawą profesjonalnej pomocy jest odpowiednia komunikacja, która w przeciwieństwie do relacji zależności typu: lekarz - chory, pomagający - petent czy specjalista - zaburzony, sprzyja tworzeniu relacji opartej na partnerstwie, w centrum oddziaływania, której znajduje się drugi człowiek.
   W kontakcie z konkretną osobą niepełnosprawną myślenie, które opiera się na klasyfikowaniu i ocenie jej zaburzeń prowadzi do segregacji i spostrzegania odmienności. Myśląc o kimś jako osobie z określonymi deficytami, nie traktujemy go jako partnera, lecz właśnie pacjenta.
   Akceptacja i zrozumienie wyznaczają zaś sposób pomagania - wolny od nieświadomej krytyki, naruszania granic, braku akceptacji ograniczeń, doradzania opartego na kierowaniu innymi, wartościowania i oceniania cudzego zachowania oraz koncentracji na dysfunkcjach i deficytach.
   Reasumując, omówione zagadnienia dotyczące pracy z klientem niepełnosprawnym należy podkreślić jak ważne jest w naszych codziennych kontaktach z tą grupą osób normalizowanie ich obrazu i budowanie pozytywnego wizerunku. Ukazując sukcesy osób niepełnosprawnych, ich twórcze możliwości, a także wartościowe i pełne relacje społeczne przeciwstawia się powszechnie funkcjonującym stereotypom na temat ograniczonych możliwości stymulacji rozwoju zawodowego tej grupy osób. Niezwykle ważne jest prowadzenie takiej polityki informacyjnej, która poprzez świadomy program działań ukazywałaby sukcesy osób niepełnosprawnych we różnych sferach ich aktywności - zawodowej, ekonomicznej, w życiu rodzinnymi i społecznym.

Źródła:
-Konieczna A. (2004). Wpływ choroby przewlekłej oraz zmian w narządzie ruchu na funkcjonowanie dziecka. W: Piekut - Brodzka M, Kuczyńska - Kwapisz J. (red.), Pedagogika specjalna dla pracowników socjalnych. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.
-Dykcik W. (2006). Ciągłość postępowych zmian w kulturze, etyce, polityce i prawie w zaspakajaniu potrzeb osób niepełnosprawnych. W: Ochonczenko H., Nowicka A. (red.), Potrzeby osób niepełnosprawnych w warunkach globalnych przemian społeczno-gospodarczych. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Agnieszka Chmielewska - Psycholog.

Polityka prywatności | Mapa serwisu

© 2008 Fundacja Fuga Mundi, wszelkie prawa zastrzeżone