Szanowni Państwo,
Rozpoczęła się rekrutacja do nowych projektów, w ramach których oferujemy bezpłatne usługi m.in.:
psychologa, doradcy zawodowego, prawnika,
a także szkolenia zawodowe wraz ze stypendium szkoleniowym,
staże zawodowe oraz pomoc w znalezieniu zatrudnienia.

Do pobrania formularz rejestracyjny do projektów

Współpraca doradcy zawodowego z osobą z zaburzeniami psychicznymi.

   Poradnictwo rozumiane jako interakcja społeczna polegająca na przekazywaniu wiedzy pomocowej w rozwiązywaniu sytuacji problemowej lub w osiąganiu ogólnego stanu psychicznego w przypadku osób z zaburzeniami psychicznymi nabiera szczególnego znaczenia. Bardzo często do doradcy trafia osoba niepewna, z dużym poczuciem lęku i negatywnymi doświadczeniami. Dodatkowo jej stan nasilany jest przez trudności związane ze znalezieniem zatrudnienia dostosowanego do jej umiejętności i możliwości.
   Należy pamiętać, że nie wszyscy jednak dostaną pracę i będą mogli poradzić sobie z trudnościami. W większości przypadków osoby po leczeniu psychiatrycznym poszukują pracy i bardzo chcą pracować, gdyż jest to nieodłączny element terapii, wpływający na pozytywne samopoczucie. Osoby takie chcą czuć się potrzebne, przynależeć do tzw. grona pracowników. Zdarzają się także takie osoby, które wskutek objawów chorobowych przeceniają swoje możliwości zawodowe, mają nierealistyczny wizerunek własnej osoby, zły wgląd w chorobę, co czasami skutkuje postawę roszczeniową. Takich klientów należy umiejętnie wysłuchać, taktownie i spokojnie próbować przedstawić swoje racje.
   Doradca zawodowy w pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi powinien kierować się szeregiem wskazówek. W chorobach psychicznych, chociaż najczęściej uwarunkowanych biologicznie, stres przyczynia się do nawrotów choroby. Wychodzimy z założenia, że każdy człowiek ma swoje słabe i mocne strony; w pracy z człowiekiem niepełnosprawnym prezentujemy podejście pozytywne, tzn. staramy się bazować na jego mocnych stronach; kładziemy duży nacisk na otwartość i partnerską współpracę z klientem - po spokojnym wysłuchaniu należy otwarcie podzielić się naszą wiedzą na temat możliwości zatrudnienia i wątpliwości z tym związanych, równocześnie jednak motywujemy klienta do współpracy, ustalamy z nim wspólne cele, priorytety i konkretne zadania. Najważniejszą osobą jest klient, on sam o wszystkim decyduje i niczego nie załatwiamy poza nim; za jego zgodą chętnie współpracujemy z zainteresowanymi członkami rodziny, opiekunami czy pracownikiem socjalnym. Ta współpraca pozwoli na wybór optymalnych warunków zatrudnienia, lub przygotowania do powrotu na rynek pracy poprzez inne formy oddziaływań, jakimi są kluby pacjentów, leczenie w poradni zdrowia psychicznego, farmakoterapia itd., stowarzyszenia wspierające osoby chore psychiczne, kluby aktywizacji zawodowej, warsztaty terapii zajęciowej dla osób chorych psychicznie.
   Doradca zawodowy pracując z klientem powinien wziąć pod uwagę także wiele innych czynników, które wpłyną na poprawę relacji. Ważne jest między innymi:

1. Miejsce spotkania. Doradca zawodowy powinien dysponować samodzielnym pokojem, w którym zapewniona byłaby atmosfera intymności i poczucia bezpieczeństwa. Powinien być on wyposażony w miejsca wygodne dla klientów, którzy czasem przychodzą na rozmowy z osobami towarzyszącymi. Nagromadzenie dużej ilości papierów, dodatkowo w nieładzie, przytłacza, a nadmiar drobiazgów rozprasza i przeszkadza w rozmowie. Przedmioty należy umieścić z boku, tak, aby rozmówcy mogli nawiązać kontakt wzrokowy podczas rozmowy. Wskazane jest umieszczenie z boku butelki wody mineralnej i szklaneczki, bo osoby z zaburzeniami psychicznymi skarżą się na liczne objawy uboczne przyjmowanych leków, między innymi suchość w ustach, która potęguje się podczas rozmowy.
2. Ustalenie terminu pierwszej rozmowy. Osoby z zaburzeniami psychicznymi często denerwują się rozmawiając o pracy, a w pewnych przypadkach stawienie się na rozmowę doradczą może być odebrane jako bardzo trudne. Trzeba pamiętać, aby przy pierwszej rozmowie z klientem z zaburzeniami psychicznymi, starać się mu życzliwie pomóc. Wyznaczając termin spotkania należy wyraźnie i dokładnie podać jej czas i miejsce prosząc rozmówcę o zapisanie na kartce. Zawsze należy zapytać rozmówcę czy potrafi dojechać do biura, w którym będzie odbywać się rozmowa doradcza. Takie informacje są bardzo ważne, wykazana troska i dokładne wyjaśnienie znacznie łagodzi stresy, a tym samym tworzy pozwala już na wstępie wytworzyć atmosferę życzliwości i zaufania.
3. Wyznaczając godziny spotkania trzeba uwzględnić dłuższy czas, niż jest potrzebny ludziom zdrowym w analogicznych sytuacjach, bo pośpiech i tłum ustawiający się przed pokojem jest wrogiem dobrej, rzeczowej, atmosfery. Każdy klient ma prawo przedstawić swoje problemy i prośby spokojnie oraz w swoim tempie. Dalsze spotkania mogą być będą krótsze, jednak pierwsze spotkanie ma ogromne znaczenie dla właściwej relacji między doradca a osoba radząca się.
4. Każdy człowiek ma prawo decydować o sobie i musi sam załatwiać sprawy związane z zatrudnieniem. Nigdy nie wolno podejmować decyzji bez obecności zainteresowanego, np. z żoną lub z matką. Osoby z omawianymi zaburzeniami, często, aby dodać sobie otuchy, przychodzą na rozmowy z osobą bliską lub opiekunem. Wówczas to klient decyduje, czy razem uczestniczą w rozmowie, czy też nie. Dobrze jest o tej sprawie poinformować interesanta już w rozmowie telefonicznej, że może przyjść z kimś, kogo opinia jest dla niego ważna i z kim będzie czuł się bezpieczniej.
5. Jeżeli w rozmowie uczestniczy więcej osób, zawsze najważniejszy jest klient doradcy i jego dobro. Dobrze jest zaznaczyć to na początku i konsekwentnie przestrzegać, a z pytaniami zawsze należy zwracać się do zainteresowanego. Trzeba czuwać, aby w rozmowie nadopiekuńczy rodzic lub opiekun nie zdominował zainteresowanego. Ważne jest zdecydowane odpieranie ingerencji rodziny lub towarzysza. Okazanie osobie radzącej się należnego szacunku jest zasadniczym obowiązkiem i będzie procentować w dalszej pracy.
6. Umiejętność słuchania jest sztuką, a pomaga jej życzliwa obserwacja reakcji klienta. Rozmowa może stać się zbyt męcząca dla zainteresowanego i trzeba ją na chwilę przerwać, zmienić temat lub nawet przenieść na następne spotkanie. O ile to możliwe, wskazane jest w czasie rozmowy umiejętne stosowanie pozytywnych wzmocnień. Postawa wątpiąca w słowa rozmówcy lub wręcz negująca jest nie do przyjęcia, może jedynie rozdrażnić i pogłębić istniejące kompleksy. Nie chodzi o chwalenie oczywistych niedociągnięć i przytakiwanie błędom. Jednak życzliwy sposób wyjaśnienia i umiejętność pokierowania rozmową nikogo nie urazi, a pozwoli urealnić plany.
7. Zasadniczą sprawą jest rzetelna ocena możliwości i umiejętności zawodowych osoby z zaburzeniami psychicznymi. Często takie osoby mają zaburzona samoocenę; pacjenci depresyjni - nie wierzą w swoje możliwości, negują osiągnięcia, umiejętności i sukcesy. Wszystko, o czym mówią, przesłania "woalka smutku i niskiej samooceny". Osoby w nastroju maniakalnym odwrotnie, wszystko wydaje się łatwe, bez rzeczowej oceny, ale optymistycznie patrzą w przyszłość i tak samo oceniają swoje umiejętności. Niestety nie wszystkie ich wypowiedzi potwierdzają rzetelną wiedzę i doświadczenie zawodowe.

   Doradca zawodowy pracując z osobami z zaburzeniami psychicznymi musi pamiętać o stałej współpracy z lekarzem psychiatrą. Optymalna sytuacją jest taka, kiedy doradca zawodowy jak i lekarz psychiatra mają możliwość pracy w tej samej instytucji. Osoba doradcy zobligowana jest do zebrania niezbędnych informacji dotyczących funkcjonowania klienta pod wpływem leków, które przyjmuje w związku z niepełnosprawnością. Jest to ważny aspekt dokładnej i kompleksowej oceny zawodowej, ponieważ niektóre z leków stosowanych w psychiatrii mogą znacznie obniżać sprawność funkcjonowania. Tym samym wyklucza to wykonywanie pewnej grupy zawodów.

Źródło:

A.Cechnicki, H. Kaszyński. Praca, zdrowie psychiczne, gospodarka społeczna. Przyszłośc pracy dla osób chorujących psychicznie. Kraków: Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Psychiatrii Środowiskowej 2005.
A. Kargulowa. O teorii i praktyce poradnictwa. Warszawa: PWN 2004.
B. Szczepankowska, A. Ostrowska. Problem niepełnosprawności w poradnictwie zawodowym. Warszawa: Krajowy Urząd Pracy 1998.

Katarzyna Kowalczyk - Doradca zawodowy.
 

Polityka prywatności | Mapa serwisu

© 2008 Fundacja Fuga Mundi, wszelkie prawa zastrzeżone