Szanowni Państwo,
Rozpoczęła się rekrutacja do nowych projektów, w ramach których oferujemy bezpłatne usługi m.in.:
psychologa, doradcy zawodowego, prawnika,
a także szkolenia zawodowe wraz ze stypendium szkoleniowym,
staże zawodowe oraz pomoc w znalezieniu zatrudnienia.

Do pobrania formularz rejestracyjny do projektów

Ustalenia definicyjne dotyczące niepełnosprawności jako punkt wyjścia w dostarczaniu adekwatnego wsparcia

   Przyspieszony wzrost liczby osób niepełnosprawnych, który jest odnotowywany w Polsce w ciągu ostatnich lat, skłania nas do głębszego przyjrzenia się temu zjawisku. Polityka społeczna naszego państwa zmierza ku wprowadzeniu doraźnych i długofalowych rozwiązań, które pozwolą na zapewnienie osobom niepełnosprawnym właściwego, nie marginalnego, miejsca w społeczeństwie.
   W celu właściwego rozumienia, czym tak naprawdę jest niepełnosprawność, bądź osoba z niepełnosprawnością, warto przytoczyć definicje zawartą w Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych . Mówi ona na wstępnie, że: osoby niepełnosprawne, czyli osoby, których sprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia życie codzienne, naukę, pracę oraz pełnienie ról społecznych, zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi, mają prawo do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia oraz nie mogą podlegać dyskryminacji. Maja prawo do pracy na otwartym rynku pracy oraz do korzystania z doradztwa zawodowego, pośrednictwa, a gdy niepełnosprawność i stan zdrowia tego wymaga - prawo do pracy w warunkach dostosowanych do ich potrzeb. Takie uporządkowanie definicyjne (jakość definicji) wpływa na nasze myślenie o niepełnosprawności. Od tego jaki mamy punkt wyjścia (założenia definicyjne) taki będzie nasz system wsparcia dla osoby z niepełnosprawnością. Osoba niepełnosprawna może posiadać jeden z trzech rodzajów stopni niepełnosprawność, mianowicie znaczny umiarkowany i lekki. Zostały one wprowadzone do celów pozarentowych na mocy Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. 123 poz. 776). Według niej:
- osoba niepełnosprawna w stopniu znacznym jest osoba, która z powodu naruszenia sprawności organizmu jest niezdolna do podjęcia zatrudnienia albo zdolna do pracy w zakładzie pracy chronionej lub w zakładzie aktywności zawodowej - wymaga stałej lub długotrwałej opieki w pełnieniu ról społecznych lub pomocy innej osoby w związku z ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji,
- osoba niepełnosprawna w stopniu umiarkowanym to osoba, która z powodu naruszenia sprawności organizmu jest zdolna do wykonywania pracy na stanowisku przystosowanym odpowiednio do jej potrzeb i możliwości wynikających z niepełnosprawności, wymagająca w celu pełnienia ról społecznych częściowej lub okresowej pomocy innej osoby,
- osoba niepełnosprawna w stopniu lekkim to osoba o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jakie wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną lub mająca ograniczenia w odgrywaniu ról społecznych. Brak zdolności można kompensować za pomocą wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne. Nie wymaga pomocy innej osoby w celu pełnienia ról społecznych.
   Inna klasyfikacja odnośnie niepełnosprawności dotyczy określenia jej w celach zabezpieczenia społecznego wyróżnia trzy grupy inwalidzkie. Nowa ustawa emerytalno-rentowa, czyli ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zastąpiła pojęcie "inwalidztwa" nowym określeniem: "niezdolność do pracy". Mimo to wiele osób wciąż ma ważne orzeczenia dawnych komisji ds. inwalidztwa i zatrudnienia, przesądzające o inwalidztwie I, II lub III grupy. Zgodnie z nową ustawą emerytalno-rentową (od 1 stycznia 1999 r.)
- niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu. - całkowicie niezdolna do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy,
- częściowo niezdolna do pracy jest osoba, która zdolność do pracy, zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, utraciła w stopniu znacznym,
- trwałą niezdolność do pracy orzeka się natomiast, jeśli badana osoba nie ma szans na odzyskanie zdolności do pracy. Jeśli taka szansa istnieje, to ustala się okresową niezdolność do pracy. Od 1 stycznia 2005 r. niezdolność do pracy orzekana jest tylko okresowo.
   Oprócz tych ustaleń występuje też pojęcie niezdolności do samodzielnej egzystencji, czyli konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.
   Ustalono, że osoby zaliczone na podstawie wcześniejszych przepisów do: I grupy inwalidzkiej, obecnie uważa się za całkowicie niezdolne do pracy oraz samodzielnej egzystencji, zaś do II grupy inwalidzkiej, obecnie uważa się za całkowicie niezdolne do pracy. Trzecią grupę inwalidzką, uważa się za częściowo niezdolną do pracy.
   Oprócz stopni niepełnosprawności warto także zwrócić uwagę na rodzaje niepełnosprawności. Wśród wielu osób w polskim społeczeństwie w dalszym ciągu funkcjonuje stereotyp osoby niepełnosprawnej, czyli takiej, która porusza się za pomocą wózka inwalidzkiego. W orzecznictwie odnoszącym się do niepełnosprawności przyjęto następująca klasyfikację przyczyn czy też rodzajów schorzeń wywołujących niepełnosprawność.    Są to:
- niepełnosprawność umysłowa/upośledzenie umysłowe ,
- choroby psychiczne,
- zaburzenia głosu, mowy, choroby słuchu,
- choroby narządu wzroku,
- upośledzenie narządu ruchu,
- epilepsja,
- choroby układu oddechowego i choroby układu krążenia,
- choroby układu pokarmowego (pokarmowego),
- choroby układu moczowo - płciowego,
- choroby układu nerwowego,
- inne schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego.
   Jeżeli za kryterium podziału przyjmiemy rodzaj niepełnosprawności wówczas mamy do czynienia z: osobami z niepełnosprawnością sensoryczną, czyli z uszkodzeniem narządów zmysłowych (osoby niewidome i słabowidzące oraz osoby głuche i słabosłyszące); osobami z niepełnosprawnością fizyczną, czyli z dysfunkcjami motorycznymi (z uszkodzeniem narządów ruchu) i z przewlekłymi schorzeniami narządów wewnętrznych; oraz osobami z niepełnosprawnością psychiczną, czyli z niepełnosprawnością intelektualną i zaburzeniami psychicznymi.
   Biorąc natomiast za kryterium podziału okres życia, w którym dana niepełnosprawność wystąpiła wyróżnia się: osoby niepełnosprawne od urodzenia lub bardzo wczesnego dzieciństwa, osoby z niepełnosprawnością nabytą w różnych okresach życia, wśród których są osoby niepełnosprawne z powodu różnych chorób, z powodu chorób zawodowych i wypadków przy pracy, z powodu wypadków (urazów) pozazawodowych, z powodu działań wojennych oraz z powodu zmian spowodowanych starzeniem się organizmu i schorzeniami wieku starczego.
   Takie pogrupowanie niepełnosprawności powoduje, że możemy dostarczyć adekwatnego wsparcia dla danej osoby. Ze względu na to, że każdy rodzaj niepełnosprawności związany jest z przeżywaniem specyficznych trudności, warto przed przystąpieniem do udzielania wsparcia mieć tego świadomość. Istotną kwestią jest także ustalenia kiedy niepełnosprawność powstała, gdyż będzie to także wpływać na charakter wsparcia a także posiadanych przez osobę zasobów na których możemy bazować podczas udzielania pomocy.

Anna Czarska-Kopeć - Psycholog.

Polityka prywatności | Mapa serwisu

© 2008 Fundacja Fuga Mundi, wszelkie prawa zastrzeżone