format .docx
format .pdf
Praca i aktywność zawodowa mają bardzo duże znaczenie terapeutyczna
w przypadku osób z choroba psychiczną. Jest to także jeden z celów oddziaływań
rehabilitacyjnych w przypadku tej grupy osób. Dla wielu osób po przebytym leczeniu
szpitalnym, istotne jest, aby móc wrócić do konkretnej aktywności, takiej jak
np. praca zawodowa.
Możliwość posiadania i wykonywania pracy zawodowej daje poczucie bycia potrzebnym,
wartościowym, podnosi ogólną satysfakcje życiową. Ponadto praca zawodowa jest
okazją do samorealizacji, chroni przed pustką, znudzeniem i biernością. Przeciwdziała
poczuciu bezradności i sprzyja rozwojowi osobowości. Jest także okazją do nawiązywania
i podtrzymywania kontaktów społecznych. Osoby chore, które są w trakcie "zdrowienia",
a zaliczają się do grona osób bezrobotnych, tracą możliwość nadążania za przemianami
społeczno - ekonomicznymi, tracą okazję do podejmowania różnych decyzji życiowych
i są pozbawione możliwości motywowania siebie do rozwoju osobistego i pracy nad
sobą.
Poza doradztwem zawodowym dla osób z zaburzeniami psychicznymi, powrotem tej
grupy na rynek pracy, zajmuje się psychiatria środowiskowa. Ta dziedzina medycyny
obrała sobie za cel podejmowanie działań rehabilitacyjno - terapeutycznych, które
pozwolą na optymalna aktywizację osób chorych psychicznie. Wspólne wysiłki doradców
zawodowych, psychiatrów oraz terapeutów zmierzają do znalezienie jak największej
liczby miejsc pracy dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Aktualnie wiele podmiotów
rynku pracy, instytucji, organizacji zawodowych i zakładów pracy chronionej zatrudnia
osoby chore będące w fazie remisji choroby.
Najważniejsze potrzeby osób, które spotkał w ich życiu kryzys
psychiczny, związane
z powrotem do środowiska to
Osoby z niepełnosprawnością psychiczną po poprawie ich stanu zdrowia pragną powrotu
do pracy, mają także bardzo nasiloną potrzebę bycia pożytecznym dla środowiska,
chcą rozwijać swoje kwalifikacje zawodowe, a poprzez te działania uzyskiwać wiarę
w siebie i utrzymywać dobry stan zdrowia psychicznego. Takie osoby posiadają
wiele własnych możliwości, które mogą być wykorzystane w procesie aktywizacji
zawodowej. Są to między innymi gotowość do pracy nad sobą, kreatywność, refleksyjność,
wrażliwość, życzliwość wobec innych, wysoka motywacja do działania, a także pragnienie
współdziałania ze zdrowym społeczeństwem.
Trzeba pamiętać również o tym, że choroba psychiczna i leczenie szpitalne mogą
powodować pewne trudności, których doświadcza pacjent. Może to być między innymi:
zmniejszenie możliwości adaptacyjnych w stosunku do nowych sytuacji, zwiększona
męczliwość, wolniejsze tempo pracy, obniżone poczucie pewność siebie i mniejsza
odporność na stres. Osoby takie silniej odczuwają obawy przed odrzuceniem ze
strony społeczeństwa, mogą wykazywać zmniejszona zręczność manualna oraz obniżona
zdolność koncentracji uwagi. Wymienione utrudnienia mogą negatywnie oddziaływać
na funkcjonowanie osoby w środowisku pracy, jednak są możliwe do opanowania.
Ważne jest zapewnienie właściwej opieki medycznej, psychologicznej i rehabilitacyjnej.
W procesie zatrudniania osoby z choroba psychiczną, ważne jest, aby pracodawca
nie podejmował na własną rękę działań terapeutycznych, natomiast miał nawiązana
dobra współpracę ze specjalistami, terapeutami zajmującymi się osobami z zaburzeniami
psychicznymi.
Wiele osób zastanawia się gdzie właściwie może znaleźć pracę osoba chora psychicznie,
która pragnie powrócić do aktywność zawodowej. Zależy to od wielu czynników,
między innymi od takich jak: kwalifikacje zawodowe i poziom wykształcenie danej
osoby, posiadane umiejętności, preferencje i zainteresowania zawodowe, predyspozycje
osobowościowe, oraz aktualny stan zdrowia i samopoczucie psychiczne. Ważne jest
również doświadczenie zawodowe osoby oraz jej realne możliwości, w związku z
posiadaną niepełnosprawnością. Należy brać także pod uwagę aktualne oferty i
zapotrzebowanie na rynku pracy.
Praktyka pokazuje, że osoby chore psychicznie sprawdzają się w pracy w różnych
miejscach. Statystyki podają, że pracują między innymi w kwiaciarniach, kawiarniach,
hotelach, zakładach cukierniczych i piekarniach. Osoby po kryzysach psychicznych
są zatrudniane w sektorze kulturalnym, usługowym np. pracownicy gospodarczy,
portierzy, stróże. Wiele spośród tej grupy osób wykonuje także prace biurowe
bądź zajmuje się sprzedażą. Niewskazana jest w przypadku takich osób ciężka prac
fizyczna, prac w porze nocnej ze względu na potrzebę ustabilizowanego rytmu życia
i zapewnienia wypoczynku. W przypadku schorzeń omawianego typu nie zaleca się
pracy na stanowiskach kierowniczych, gdyż często wiąże się ona ze zbytnim obciążeniem
psychicznym, odpowiedzialnością i nadmiernymi czynnikami stresogennymi.
Osoby chore psychicznie wracając do swojego środowiska życiowego, mają w sobie
wiele możliwości do wykorzystania. Zadaniem doradcy zawodowego, terapeuty jest
odkrycie jak największej liczby tych potencjalności, które są niewykorzystane.
Wszystkie osoby zaangażowane w terapie i rehabilitację, także zawodową, osób
z zaburzeniami psychicznymi maja przed sobą wielkie wyzwanie. Jest nim tworzenie
jak największej liczby miejsc pracy dla takich osób, zachęcanie pracodawców do
zatrudniania właśnie tej grupy osób niepełnosprawnych. Ważne jest również łamanie
stereotypu osoby chorej psychicznie i minimalizowanie dyskryminacji tej grupy
osób wśród społeczeństwa.
Zdrowie i szczęście osób po kryzysach psychicznych, możliwość
uczestnictwa w życiu społecznym są dla nich szansą powrotu do normalnego życia.
Podjęcie pracy
zawodowej jest jednym z przejawów procesu "zdrowienia". Możliwość wykonywania
pracy, funkcjonowania w roli pracownika jest jedną z możliwych dróg terapeutycznych.
Poza tym funkcjonowanie takich osób w środowisku, wpływa pozytywnie na społeczeństwa.
Kontakt ten uczy dialogu z drugim człowiekiem i poszanowania godności każdej
osoby ludzkiej. Uczy nas, że osoba z niepełnosprawnością jest także pełnowartościową
istotą ludzka, której należy się szacunek.
Źródło:
Odrowąż - Pieniążek A.: Terapeutyczne znaczenie pracy dla osób chorych psychicznie.
Lublin: Łęczyńskie Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych 2006.
Cechnicki A, Kaszyński H.: Praca, zdrowie psychiczne, gospodarka społeczna.
Przyszłość pracy dla osób chorujących psychicznie. Kraków; Stowarzyszenie na
rzecz Rozwoju Psychiatrii Środowiskowej 2005.
Katarzyna Kowalczyk - Doradca zawodowy.
Laboratorium ECDL |
Agencja Zatrudnienia Fundacji Fuga Mundi |
|
![]() |
Projekt współfinansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych |
![]() |