format .docx
format .pdf
Człowiek przekształcając otaczający świat tworzy kulturę.
Kultura to system wartości. Wartości te człowiek układa w system. System ten
stanowi hierarchię wartości. Mówić o hierarchii akcent jest położony na fakt,
że jedne wartości są ważniejsze a inne mniej ważne. Rozważania na temat wartości
są bliskie zagadnieniu celów życiowych. Cel życiowy to wartość centralna w
naszym systemie wartości. Dokonany przez człowieka wybór wartości centralnej
ukierunkowuje jego życie i naznacza ramy jego działania. Każdy człowiek indywidualnie
na pewnym etapie życia dokonuje wartościowania - systematyzuje się jego hierarchia
wartości. Wartościowanie jest procesem, który się w życiu człowieka dokonuje,
zachodzi, postępuje. Znamiennym jest także sytuacja zmiany w hierarchii wartości
określana mianem przewartościowania. Kwestia dotycząca świadomości naszych
wartości jest przejawem dojrzałości naszej osobowości. Zatem wybór wartości
przez nas uznanych i interrioryzowanych jest sprawą indywidualną.
Natomiast wartości mają swój wymiar społeczny. Ze względu na to iż człowiek
jest istotą społeczną i od początku swojego istnienia włączany jest w różne
społeczności to wartości mają także swoje konotacje społeczne. I tak mówimy,
że są wartości cenione w danym społeczeństwie, w grupie osób. Są wartości popularne
w danym czasie i w danej populacji. I tak np. taką wartością jest praca. Praca
czyli ta działalność dzięki, której człowiek przekształca zastaną rzeczywistość
- tym samym realizuje, doskonali siebie. Ze względu na to, że praca stanowi
podstawową działalność człowieka zajmuje ona ważną pozycję w hierarchii wartości
wielu osób. Praca jest taką wartością, która pozwala zaspakajać wiele ważnych
potrzeb człowieka i dlatego ludzie dążą do tej wartości, ponoszą wiele trudów
i dokonują wielu starań aby uzyskać pracę i zafunkcjonować w roli zawodowej.
Praca jest wartością samą w sobie a także pozwala na realizację innych wartości.
Aktywność ta zapewnia rozwój osobisty. Dzięki pracy człowiek
ma okazję doświadczania poczucia sprawstwa - jest w pewien sposób "twórcą".
Przekształca zastaną rzeczywistość
według własnego zamysłu, według własnego projektu. A nawet jeśli wykonuje tzw.
pracę odtwórczą to i tak zostawia znamię swojej osoby na wytworach swojej pracy.
Praca systematyzuje życie człowieka, wyznacza pewien naturalny rytm działania
i odpoczynku. Dzięki pracy człowiek nabywa wartościowych cech: systematyczności,
punktualności, odpowiedzialności itd.
Aktywność zawodowa pozwala zaspakajać potrzeby człowieka. Praca ma swój wymiar
finansowy, dzięki którym człowiek może realizować swoje potrzeby. Dopiero utrata
pracy pokazuje nam jak cenne jest funkcjonowanie w roli zawodowej. Przeżywane
rozterki związane z brakiem pracy pozwalają na przekonanie się jak istotną
wartością jest praca.
Funkcjonowanie w roli zawodowej pozwala na realizowanie potrzeby aktywności.
Człowiek może realizować naturalną potrzebę działania. W pracy człowiek może
doświadczać przynależności społecznej, związanej z funkcjonowaniem w grupie
zawodowej, uzyskiwanie prestiżu społecznego i pozycji społecznej. Praca zapewnia
poczucie bezpieczeństwa związanego z uzyskiwaniem ekwiwalentu finansowego.
Co daje możliwości uzyskania poczucia stabilizacji życiowej. Uzyskanie zatrudnienia
często jest punktem zwrotnym w decyzjach życiowych związanych z założeniem
rodziny, posiadaniem dzieci, realizowaniem marzeń życiowych np. podróżowania.
Dowodem poświadczającym iż praca jest cenną wartością jest fakt ile człowiek
w ciągu życia dokonuje inwestycji aby zdobyć dobry zawód. Inwestycje te są
związane z edukacją i zdobywaniem doświadczenia. Jak cenną wartością jest praca
i że ma ona także wymiar pozaekonomiczny przekonujemy się przywołując formę
aktywności zawodowej jaką jest wolontariat. Gdzie człowiek świadczy pracę często
z wielkim zaangażowaniem bez ekwiwalentu finansowego.
Wykonując pracę człowiek może czuć się potrzebny innym ludziom. Może doświadczać
przeżyć związanych z czynieniem dobra dla innych.
To tylko niektóre z powiązań pracy z innymi wartości, które ukazują pracę jako
ten wymiar funkcjonowania człowieka, który jest mu bliski i dla niego istotny.
Zatem nie można pozbawiać żadnego człowieka możliwości realizacji tej cennej
wartości jaką jest praca.
Anna Czarska-Kopeć - Psycholog
Laboratorium ECDL |
Agencja Zatrudnienia Fundacji Fuga Mundi |
|
![]() |
Projekt współfinansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych |
![]() |