Szanowni Państwo,
Rozpoczęła się rekrutacja do nowych projektów, w ramach których oferujemy bezpłatne usługi m.in.:
psychologa, doradcy zawodowego, prawnika,
a także szkolenia zawodowe wraz ze stypendium szkoleniowym,
staże zawodowe oraz pomoc w znalezieniu zatrudnienia.

Do pobrania formularz rejestracyjny do projektów

Psychologiczne i społeczne aspekty funkcjonowania osób z para - i tetraplegią.

   Psychospołeczne aspekty uszkodzeń rdzenia kręgowego są nadzwyczaj szerokie. Niektóre z nich dotyczą najbardziej przykrych i frustrujących ludzkich doświadczeń. Z uwagi na ich znaczną liczbę pełne omówienie tego problemu jest niemożliwe. Prezentowane rozważania są swego rodzaju kompilacją danych zawartych w literaturze przedmiotu oraz własnych badań oraz efektem przemyśleń i refleksji - wynikających m. in. z faktu bycia osobą niepełnosprawną.
   H. Heflich - Piątkowska i J. Walicka (1975) twierdzą, iż dotychczasowe badania nad stanem psychicznym chorych z uszkodzeniem rdzenia kręgowego dają możność określenia przebiegu reakcji pod wpływem szoku psychicznego spowodowanego nagłym powstaniem ciężkiego kalectwa oraz pozwalają prześledzić działania mechanizmów psychicznych w procesie adaptacji do nowych warunków fizycznych. Zdecydowana większość badaczy zajmujących się para i tetraplegią stany po urazie rdzenia kręgowego dzieli klinicznie na poszczególne okresy, charakteryzując i określając je czasowo. Jednak tylko niektóre jednostki z urazem są w stanie przejść przez te wszystkie stadia, by osiągnąć etap akceptacji i przystosowania. Większość zatrzymuje się na początkowych okresach depresji i gniewu. U jednostek tych, nawet po kilku latach, wypadek i związane z tym uszkodzenie lub początek niepełnej sprawności, a nawet lata pełnego zdrowia są bardziej "żywe" niż ich obecna sytuacja. Przyczyną zróżnicowania osób z paraplegią na te, które potrafią wzrastać psychologicznie i te, które zatrzymują się w miejscu, jest prawdopodobnie oddziaływanie czynników osobowościowych i sytuacyjnych. Liczne reakcje psychologiczne, jakie daje się zaobserwować u osób z paraplegią, są niczym innym, jak normalnymi reakcjami na nienormalną sytuację.
   Bardzo ważne, z praktycznego punktu widzenia analizowanego tu problemu, są spostrzeżenia dotyczące roli i znaczenia tzw. okresowości, etapowości czy też stadialności w przebiegu procesu rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Pomyślne przeprowadzenie osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego przez kolejne etapy usprawniania ruchowego
   (H. Heflich-Piątkowska, J. Walicka 1975) aż do etapu samodzielnego poruszania się na wózku inwalidzkim, umiejętności wykonywania czynności życia codziennego, samoobsługi oraz czynności związanych z zakresem terapii zajęciowej, pozwala na powrót do funkcjonowania psychospołecznego. Na tym etapie ważna jest również profilaktyka związana z zabezpieczeniem pacjentów przed ewentualnymi późniejszymi trudnościami życiowymi, które niewątpliwie związane są z samą istotą oraz zakresem kalectwa. Profilaktyka, ze strony personelu rehabilitacyjnego, polega przede wszystkim na zabezpieczeniu kontaktów rodzinnych i społecznych, przekazywaniu informacji o stanie fizycznym i postępach, stymulowaniu zainteresowań i kontaktów interpersonalnych oraz kształtowaniu postaw osób z najbliższego otoczenia. Bardzo przydatną dla celów praktycznych powinna okazać się znajomość zróżnicowanych osobowości pacjentów z uszkodzeniem rdzenia i ich charakterystyk. Ogromnego znaczenia nabiera także problematyka funkcjonowania seksualnego osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego. W wielu krajach ocena i programy leczenia dysfunkcji seksualnej tych osób włączane są w programy rehabilitacyjne. W naszym kraju dziedzina ta stanowi wciąż kontrowersyjny przedmiot rozważań (Gałkowski, Kiwerski, 1986), będąc często pomijana w wielu dyskusjach i publikacjach (Kirenko, 1991). Dla wielu bowiem mężczyzn z uszkodzeniem rdzenia kręgowego pytanie: "Czy mogę spełniać funkcję seksualną?" przekształca się w psychologiczny problem: "Czy jestem mężczyzną?".
   Wystąpienie tetra- lub paraplegii zmienia u osób doświadczonych tym schorzeniem ich sytuację społeczną, a zmiana ta wpływa niemal na wszystkie sfery życia. Można powiedzieć, że świat bowiem jest urządzony przede wszystkim dla ludzi pełnosprawnych, ludzi, którzy stają się najczęściej sztywni i skrępowani, kiedy przyjdzie im spotkać osoby niepełnosprawne. Wydaje się zatem, że dla prawidłowego psychospołecznego funkcjonowania osób niepełnosprawnych konieczne jest utrzymywanie przez te osoby kontaktów z osobami pełnosprawnymi, tak jak konieczne jest informowanie otoczenia o osobach niepełnosprawnych. "Sukces" społeczny osoby dotkniętej kalectwem zależy w dużym stopniu od jej zdolności uzyskiwania pewności siebie, inicjowania kontaktów i ośmielania drugich osób. Wymaga to jednak dużego zasobu społecznych umiejętności, których niepełnosprawny człowiek musi się nauczyć.
   Istotną rolę w nabywaniu psychospołecznych interakcji, umiejętnego funkcjonowania w warunkach społecznych odgrywa środowisko rodzinne jako tzw. społeczne wsparcie. Środowisko rodzinne bowiem jako pierwotne, najbardziej naturalne ze środowisk, w największym stopniu wpływa na zakres i jakość funkcjonowania osoby z dysfunkcją fizyczną. Kalectwo przecież w pierwszej kolejności dotyka rodzinę poszkodowanego i jego najbliższe otoczenie. Stąd sposób jej reagowania na fakt niesprawności jednego ze swych członków, ukształtowanie w niej, nabycie przez nią, określonej postawy jako sumy m.in. czynników bezpośrednich i pośrednich determinuje obszar funkcyjności fizycznej i psychospołecznej niepełnosprawnej osoby. Tak akcentowana ważność środowiska rodzinnego wynika również po części z niedoskonałości systemu instytucjonalnego - upadku pokładanych w nim nadziei - w ramach którego próbuje się włączyć osoby z niepełną sprawnością w nurt życia społecznego (Kwolek, Gliwińska, 1986).

Bibliografia:
1. Gałkowski T., Kiwerski J. (1986) (red.): Encyklopedyczny słownik rehabilitacji. PZWL
Warszawa.
2. Heflich-Piątkowska H., Walicka J.(1975). Problemy psychologiczne i psychopatologiczne w ciężkich uszkodzeniach narządu ruchu. PZWL Warszawa.
3. Kirenko J.(1991). Psychospołeczne przystosowanie osób z paraplegią. Wyd. UMSC Lublin
1991.
4. Kwolek A., Gliwińska G.: Próby aktywnego poradnictwa i treningu rodzin chorych
rehabilitowanych po udarze mózgu. W: Hulek A.(red.): Człowiek niepełnosprawny w
społeczeństwie. PZWL, Warszawa 1986.

Wojciech Bartyna - Pośrednik pracy.

Polityka prywatności | Mapa serwisu

© 2008 Fundacja Fuga Mundi, wszelkie prawa zastrzeżone