format .docx
format .pdf
Stres w pracy jest powszechnie uznawany za wynik relacji
pomiędzy wymaganiami środowiska pracy a możliwościami i potrzebami pracownika.
Negatywnymi skutkami stresu może być pogorszenie psychologicznego funkcjonowania
jednostki w postaci emocji lęku, gniewu, podwyższonego poziomu depresji oraz
wypalenia zawodowego. Na poziomie fizycznym, stres jest związany z licznymi
dolegliwościami, m.in. układu krążenia, układu trawiennego, mięśniowo-szkieletowego,
a także wieloma innymi schorzeniami wynikającymi z osłabienia funkcji immunologicznych
organizmu. Stres zawodowy powoduje także zmniejszenie efektywności pracy, spadek
wydajności pracownika, wzrost liczby wypadków oraz absencji.
Przeciwdziałanie stresowi w pracy powinno obejmować działania skierowane na
daną organizację oraz na jednostkę. Działania organizacyjne polegają przede
wszystkim na zapewnieniu pracownikowi takich warunków pracy, które zapobiegają
pojawieniu się stresu.
Aby zapewnić takie warunki pracy, podejmowane są często konkretne działania.
Na przykład następuje modyfikacja zadania, której celem jest przeciwdziałanie
przeciążeniu lub niedociążeniu pracą. Modyfikacja zadania może polegać na rotacji
stanowisk, poszerzaniu pracy albo jej wzbogacaniu. Zarządzanie przez partycypację
jest sposobem zwiększania kontroli pracownika nad procesem pracy przez intensyfikowanie
jego udziału w różnych procesach organizacyjnych, a szczególnie w procesie
podejmowania decyzji dotyczących jego własnej pracy. Zapewnianie wsparcia społecznego
oraz informacji zwrotnej może polegać na opiekowaniu się pracownikami nowo
zatrudnionymi przez pracowników bardziej doświadczonych (tzw. mentoring), mogą
to być także formalne i nieformalne spotkania zespołów pracowniczych, wyjazdy
integracyjne itp. Wprowadzanie elastycznych godzin pracy zapobiega dotkliwemu
dla wielu osób (zwłaszcza kobiet) stresowi związanemu z niemożnością zachowania
równowagi praca - dom. Praca w godzinach pomiędzy 6.30 a 18.30 lub skondensowany
- 4-dniowy zamiast 5-dniowego system pracy skutecznie łagodzi ten stres.
Analiza roli zawodowej i określanie celów są niezbędne wtedy, gdy podejrzewa
się, że istnieje stres wynikający z niejasności i konfliktowości roli zawodowej.
Metodą przeciwdziałania temu stresowi jest wyjaśnianie ról zawodowych i zakresów
odpowiedzialności przez pracodawców, czyli tworzenie tzw. profili roli zawodowej.
Są tam sformułowane wszystkie oczekiwania zawodowe wobec pracownika - jasne,
konkretne oraz wzajemnie niesprzeczne. Ważne jest także określanie sposobów
osiągania celów oraz gratyfikacji związanych z ich osiąganiem.
Jednak wyniki badań nad stresem zawodowym dowodzą, że skutki stresu w postaci
dobrostanu psychicznego i fizycznego wynikają w większej mierze z tego, co
my jako pracownicy wnosimy do sytuacji stresowej, niż z tego, co wnoszą do
niej warunki pracy.
Chodzi tutaj o tzw. czynniki indywidualne, które wpływają na sposób spostrzegania
i reagowania na stres. Do pierwszej grupy należy nasza osobowość i temperament.
W drugiej grupie czynników wpływających na poziom odczuwanego stresu znajduje
się system wiedzy poglądów. Okazuje się, że im większa wiedza określana poziomem
wykształcenia czy liczbą lat nauki, tym większa umiejętność przeciwdziałania
skutkom stresu. Bardzo ważnym czynnikiem indywidualnym, wpływającym na radzenie
sobie w sytuacjach stresowych jest umiejętność radzenia sobie ze stresem, którą
nabywamy wraz ze wzrostem doświadczenia życiowego.
W kolejnej części artykułu przedstawione zostaną techniki antystresowe, pozwalające
zmniejszyć lub zniwelować działanie stresu.
ŹRÓDŁO:
Lazarus R. Psychological stress in the workplace. "Journal of Social Behavior
and Personality"6, 1991, 1-13
DeNeve K. M. i Cooper H. The happy personality: A meta-analysis of 137 personal
traits and subjective well-being. "Psychological Bulletin"95, 1998, 542-575
Maslach C., Schaufeli W. B., & Leiter M. P. Job burnout. "Annual Review
of Psychology" 52, 2001, 397-422
Schultz S.E. i Schultz D. Psychologia a wyzwania dzisiejszej pracy. Państwowe
Wydawnictwo Naukowe: PWN, 2002
Hartley M. Stres w pracy. Wydawnictwo: Jedność, 2005
Katarzyna Kowalczyk: - Doradca zawodowy..
Laboratorium ECDL |
Agencja Zatrudnienia Fundacji Fuga Mundi |
|
![]() |
Projekt współfinansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych |
![]() |