Szanowni Państwo,
Rozpoczęła się rekrutacja do nowych projektów, w ramach których oferujemy bezpłatne usługi m.in.:
psychologa, doradcy zawodowego, prawnika,
a także szkolenia zawodowe wraz ze stypendium szkoleniowym,
staże zawodowe oraz pomoc w znalezieniu zatrudnienia.

Do pobrania formularz rejestracyjny do projektów

Jąkanie.

   Za osobę jąkającą się można uznać taką osobę, która mówi niepłynnie, nierytmicznie i nie zachowuje odpowiedniego tempa mówienia. Jąkanie według Tarkowskiego jest to niepłynność mówienia "spowodowana nadmiernymi skurczami mięśni oddechowych, fonacyjnych lub artykulacyjnych, której to niepłynności towarzyszą różnorodne reakcje indywidualne lub społeczne, zakłócające komunikację międzyludzką" (za W. Kostecka). Jąkanie ma ogromny wpływ na funkcjonowanie człowieka w życiu codziennym.
   Jąkanie można rozpatrywać w czterech ujęciach: lingwistycznym, fizjologicznym, psychologicznym i socjologicznym.
   W ujęciu lingwistycznym skupia się uwagę na objawy niepłynności mówienia. Niepłynność mówienia jest zależna od sytuacji i stanu emocjonalnego. Osoba jąkająca się ma trudności w wyrażaniu swoich myśli, utrudnione jest zrozumienie tego, co zostało przez nią powiedziane. Przyczyny jąkania mogą być różne - dziedziczne, bądź wyuczone, jeżeli ktoś z rodziny lub najbliższego środowiska ma problem z niepłynnością mówienia. Może się zdarzyć, że jąkanie pojawia się na skutek opóźnionego rozwoju mowy lub artykulacji u dziecka, bądź dużego stresu emocjonalnego - trudnej sytuacji powtarzającej się lub jednorazowej. R. Byrne wyróżnia trzy rodzaje czynników: predysponujące - czyli rodzinne, lub związane z opóźnionym rozwojem mowy dziecka; czynniki wywołujące, czyli sytuacje związane ze stresem emocjonalnym np. okoliczności szokowe, wypadki, choroby, oddzielenie od rodziców, pójście do przedszkola lub do szkoły; czynniki podtrzymujące - dotyczą niekorzystnych sytuacji, które przeciągają w dłuższym czasie np. duże wymagania dotyczące mówienia lub zachowania, napięta i pełna lęku atmosfera domowa, zwiększony krytycyzm otoczenia.
   W ujęciu fizjologicznym zwraca się uwagę na mechanizm niepłynności mówienia i wskazuje także przyczyny niepłynności mówienia. Można mówić o dwóch rodzajach przyczyn: pierwotnych, czyli neurofizjologicznych i wtórnych, czyli psychologicznych. Objawy jąkania dzieli się na czynnościowe i organiczne. W objawach czynnościowych można wyróżnić jąkanie rozwojowe i urazowe. Jąkanie rozwojowe - powstaje w okresie kształtowania się mowy dziecka; składa się ono z trzech etapów: pierwszy - okres kloniczny, gdy dziecko kilkakrotnie powtarza tę samą sylabę; drugi - okres toniczny, gdy dziecko z trudem wypowiada słowa skutek wzrostu napięcia mięśniowego; trzeci - okres współruchów, są to: zaciskanie pięści, tupanie nogami, wysuwanie języka, grymasy twarzy. Jąkanie traumatyczne (urazowe), które powstaje nagle pod wpływem wstrząsu nerwowego, przerażenia, lęku, gniewu czy bólu. Objawy jąkania organicznego, (rzekomonerwicowego), które jest następstwem zmian chorobowych w samej tkance mózgowej, zwłaszcza w drogach motorycznych, ma charakter stały i nieuleczalny.
   Kolejne ujęcie - psychologiczne - wiąże się z zaburzeniami psychosomatycznymi, których przyczyny pierwotne są psychiczne, wtórne są fizjologiczne. Opisuje się je jako objaw nerwicy monosymptomatycznej, która jest wynikiem stłumienia negatywnych uczuć i emocji tkwiących w podświadomości. W tym obszarze są także reakcje emocjonalne takie jak: frustracja, agresja, lęk, poczucie winy i niska samoocena, występują o różnej sile natężenia, wpływają na psychikę osoby jąkającej się.
   Ujęcie socjologiczne, ma ogromną rolę i zwraca uwagę na funkcjonowanie społeczne człowieka z niepłynnością mowy. Mówi się tu o zaburzeniu komunikacji interpersonalnej, obniżonej językowej sprawności systemowej, społecznej, sytuacyjnej i pragmatycznej. Osoba mająca problem z płynnością mowy wycofuje się z wielu sytuacji komunikacyjnych, izoluje się, nie nawiązuje kontaktów. Trudności w mówieniu nie pozwalają starać się o satysfakcjonującą prace, bo często znalezienie pracy uwarunkowane jest atrakcyjnością zatrudnianych osób. Problemy z niepłynnością mowy mogą zmniejszać aktywność nie tylko w życiu zawodowym, ale także rodzinnym, czy szkolnym.
   Ważne jest, aby osoby jąkające się, miały poczucie rzeczywistości, aby nie żyły swoimi problemami, ale wierzyły, że mogą dążyć do realizacji swoich pragnień i osiągać sukcesy.

Tekst opracowany na podstawie książki:

Kostecka W. (2004), Zintegrowany program terapii osób jąkających się”, AWH Antoni Dudek, Lublin.

Ewa Dragan - Tłumacz języka migowego

Polityka prywatności | Mapa serwisu

© 2008 Fundacja Fuga Mundi, wszelkie prawa zastrzeżone