format .docx
format .pdf
W wielu dziedzinach życia, m.in. w szkolnictwie, w zarządzaniu,
w medycynie,
w terapii, wszędzie, gdzie w centrum zainteresowania i oddziaływania stoi człowiek,
można mówić o specyficznym jego traktowaniu. Osoba ludzka jako odbiorca i centrum,
wobec którego podejmowane są przeróżne inicjatywy wymaga szczególnej troski.
Z nurtu psychologii humanistycznej, której twórcą jest Carl Rogers, zostało przetransformowane
na wspomniane wyżej sfery i dziedziny życia stwierdzenie "nastawienie na osobę
- klienta". Trafnie określa ono kierunek pracy z osobą, w centrum stawia człowieka
jako najwyższe dobro. Inne wartości i cele traktuje jako podporządkowane człowiekowi.
Na gruncie psychologii nastawienie na klienta można odnieść nie tylko do terapii,
ale do całej tej dziedziny, która w centrum swojego zainteresowania stawia człowieka.
Technika ta pozwala zmotywować klienta do zmian lub do rozwoju osobistego. Warto
w tym miejscu przybliżyć koncepcję Rogersa i wskazać czynniki wyróżnione przez
niego, na które w toku pracy z osobą należy zwrócić szczególną uwagę:
- autentyczność osoby udzielającej pomocy,
- pełna akceptacja osoby potrzebującej pomocy, bezwarunkowo pozytywne nastawienie
wobec klienta,
- wrażliwe, precyzyjne i empatyczne zrozumienie tego, co klient odczuwa.
Przestrzeganie wskazanych warunków zapewnia skuteczność oferowanej klientowi
pomocy.
Autentyczność, czyli zgodność z sobą samym rozpatruje się odnośnie zachowania
udzielającego pomocy, co wymaga od tej osoby bycia samym sobą. Przeżywane przez
pomagającego, czyli terapeutę uczucia, doznania mogą być w razie potrzeby bezpośrednio
przekazywane klientowi. Dotyczą one uczuć przeżywanych przez terapeutę w kontakcie
z konkretną osobą, nie mogą mieć formy osądzającej klienta. Niekiedy wymaga to
ujawnienia nastawień negatywnych, gdyż pozytywne można "wyczytać" z zachowania
osoby i z tonu jej głosu. Np. w sytuacji, gdy pomagający stwierdzi, że w relacji
z osobą brak jest porozumienia, komunikuje ten fakt, co ma być w rzeczywistości
szansą zmniejszenia między nimi barier.
Postawa bezwarunkowej akceptacji, czyli troska ujawniana osobie
pomaganej ma się odnosić całościowo do osoby, musi obejmować wszystkie jej uczucia,
zarówno
wrogie, drażliwe, czyli negatywne, jak i pozytywne, dojrzałe. Ten rodzaj troski
o klienta przybiera nawet charakter "łatwowierności", gdyż osobę akceptuje się
taką, jaką ona mówi, że jest. Jest to postawa sprzyjająca zaufaniu, a z upływem
czasu korygowaniu fałszywych stwierdzeń. Pomagający demonstruje klientowi swoim
zachowaniem, tonem głosu, że zależy mu na nim, że jest on dla niego ważny.
Niezwykle ważne w kontakcie z osobą jest także empatyczne zrozumienie przeżyć
klienta, znaczeń, jakie nadaje on swoim odczuciom. Empatia oznacza wejście w
prywatny świat czyjejś percepcji i zadomowienie się w nim. Wymaga to od pomagającego
ogromnej wrażliwości na zmiany odczuć drugiego człowieka, zarówno na jego lęk,
zakłopotanie, rozdrażnienie na wszystko, jak i czułość, pozytywne emocje. To
empatyczne bycie
z człowiekiem potrzebującym pomocy oznacza, że na pewien czas pomagający rezygnuje
ze swoich poglądów i wartości, aby bez uprzedzeń wejść w świat przeżyć drugiej
osoby i nie zagubić się w tym świecie. Jakiekolwiek informacje zwrotne dawane
klientowi nie mogą mieć charakteru oceny, nie mogą też naruszać granic indywidualnych
osoby.
Człowieka w centrum zainteresowania traktują także takie dziedziny nauki jak:
teologia, filozofia. W naukach tych szczególny akcent również położony jest na
to, że osoba - podmiot jest kimś wyjątkowym spośród innych bytów widzialnego
świata, posiada pełnię
i doskonałość bytowania. Można to odnaleźć w nauczaniu Jana Pawła II.
Nastawienie na osobę wyznacza system i styl pracy z człowiekiem.
Jest takim sposobem bycia z drugą osobą, która sprzyja zdrowym zmianom i ułatwia
rozwój osoby. Opiera
się na założeniu, że w człowieku tkwią ogromne zdolności do rozumienia samego
siebie i do konstruktywnych zmian w sposobie bycia i zachowania oraz że najlepsze
warunki do realizowania wymienionych zdolności stwarza specyficzna relacja z
drugim człowiekiem. W tej relacji osoba udzielająca pomocy troszczy się o klienta,
wykazuje wrażliwość na jego sytuację. Postępowanie osoby udzielającej pomocy
jest niezależne od kategorii, do której został zaliczony klient. Jest to pewien
ideał w pracy z osobą, do którego powinni dążyć wszyscy Ci, którzy bezpośrednio
pracują z ludźmi, którym człowiek "jest zadany".
Monika Kieżum - Psycholog
Laboratorium ECDL |
Agencja Zatrudnienia Fundacji Fuga Mundi |
|
![]() |
Projekt współfinansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych |
![]() |