format .docx
format .pdf
Niepełnosprawny człowiek, podobnie jak osoba zdrowa, tworzy i realizuje plany życiowe po to, aby odpowiednio swoje życie zorganizować, nadać mu sens, uzyskać zadowolenie oraz poczucie szczęścia. Potrzeba rozwoju i samorealizacji motywuje osoby niepełnosprawne do przekraczania własnych ograniczeń, wychodzenia poza zamknięte środowisko, działania na równi z osobami zdrowymi. Odbywa się to na płaszczyźnie działań artystycznych, sportowych, a przede wszystkim zawodowych.
Rozwój zawodowy, rozumiany jako proces przemian umożliwiających aktywny, świadomy i społecznie oczekiwany udział człowieka w doskonaleniu zarówno siebie samego, jak i środowiska, w którym żyje (Czarnecki), jest wypadkową harmonijnego dojrzewania wszystkich sfer w ogólnym rozwoju człowieka. Pozytywna samoocena sfery fizycznej, stanu zdrowia i rozwoju, odgrywa decydującą rolę w wyborze kierunku kształcenia i zawodu. Siła, wytrzymałość, sprawność organizmu, sprawność receptorów zmysłowych, aparatu ruchowego, koordynacja ruchów, przebieg dojrzewania narządów płciowych dają większe poczucie kontroli własnego ciała oraz otoczenia.
Obserwacja osiągnięć szkolnych młodzieży z zaburzeniami sensorycznymi wskazuje, że część z nich przejawia wysoki poziom uzdolnień i możliwości twórczych. Ograniczenie sfery poznawczej o bodźce wzrokowe nie jest przeszkodą kształcenia na wyższych uczelniach. Mowa i myślenie oraz inne receptory kompensują brak wzroku. Istotny jest odpowiedni rozwój poznawczy, intelektualny, społeczny i emocjonalny, odpowiednie funkcjonowanie osobowościowe oraz zaakceptowanie własnej niepełnosprawności, prawidłowy obraz siebie, adekwatna samoocena (Palak, 1994).
Pierwszoplanową rolę w ukształtowaniu wysokiego poczucia własnej wartości pełni akceptacja własnej niepełnosprawności. Uświadomienie sobie ograniczeń, bez nadmiernego smutku czy rozpaczy i skoncentrowanie się na mocnych stronach, umożliwia realną ocenę swoich możliwości oraz odzyskanie szacunku do samego siebie.
Motywacją podjęcia studiów przez osoby niewidzące i niedowidzące jest zbudowanie pozytywnego obrazu własnej postaci oraz własnego miejsca w społeczeństwie. Najczęściej wybieranymi kierunkami studiów w przypadku kobiet i mężczyzn z dysfunkcją wzroku są: AWF-rehabilitacja, filologia angielska, filologia germańska, filologia polska, filologia romańska, historia, hungarystyka, informatyka, marketing i zarządzanie, matematyka, ochrona środowiska, pedagogika opiekuńczo-wychowawcza, pedagogika rewalidacyjna, prawo i administracja, psychologia, teologia, Wyższa Szkoła Muzyczna.
Praca zawodowa, którą później podejmują - jej charakter, miejsce i wyniki, to bardzo ważny element rehabilitacji. Daje poczucie równowartości, szczególnie w środowisku ludzi zdrowych. Właściwa praca dla niewidomego musi uwzględniać indywidualne zdolności, dzięki którym może przystosować się do obowiązków zawodowych, możliwe rozwiązania w zakresie organizacji pracy, konstrukcji urządzeń i zastosowania środków pomocniczych w miejscu pracy, jak również kwalifikacje, zainteresowania, dalszy rozwój wiedzy i zdolności, pracę w nowych zawodach.
O sukcesie w karierze zawodowej osób niepełnosprawnych decydują: sprawność w samodzielnym poruszaniu się i radzeniu sobie w różnych okolicznościach oraz w spełnianiu obowiązków zawodowych, umiejętność nawiązywania przyjaznych kontaktów, inne cechy charakteru, jak: pracowitość, sumienność, wytrwałość, sprawiedliwość, rzetelność, słowność, punktualność, zdrowa ambicja, obiektywizm, samokrytycyzm, wyrozumiałość, życzliwość, szacunek dla innych.
Barbara Rodziewicz - Doradca zawodowy
Laboratorium ECDL |
Agencja Zatrudnienia Fundacji Fuga Mundi |
|
![]() |
Projekt współfinansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych |
![]() |